Export van strategische goederen

Produceert uw bedrijf strategische goederen? Dan kunnen die goederen worden ingezet voor ongewenste doeleinden. Denk aan militaire goederen zoals vuurwapens, tanks, munitie of kogelvrije vesten. Of foltergoederen zoals stroomschokapparaten, pepperspray en verdovingsmiddelen.

Onder strategische goederen vallen ook bijbehorende test- en productieapparatuur, materialen, chemische stoffen, software, technologie. Denk ook aan strategische diensten die verband houden met strategische goederen. Zoals reparaties en onderhoud van goederen, instructies in het gebruik ervan, tussenhandeldiensten en bepaalde softwareleveranties.

Speciale aandacht verdienen goederen met een tweeledig gebruik. Dit zijn goederen die meestal een civiele toepassing kennen, maar ook kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld massavernietigingswapens, ballistische raketten of om conventionele militaire goederen te maken. Denk bijvoorbeeld aan brandvertragers in de bouw die ook kunnen worden gebruikt als grondstof voor gifgas.

Ook sanctiegoederen vormen een risico. Die mogen niet naar een specifiek land in- of uitgevoerd worden omdat voor dit land sanctiemaatregelen gelden. Sanctiemaatregelen worden in de internationale gemeenschap gebruikt om invloed uit te oefenen op conflicten binnen en tussen landen. Bijvoorbeeld vanwege oorlogssituaties of omdat er een dictatoriaal regime aan de macht is.

Tactieken om exportcontroles te omzeilen

Levert uw bedrijf goederen of diensten aan andere landen? Dan bestaat er mogelijk een risico dat u betrokken raakt bij leveringen aan programma's voor massavernietigingswapens, lanceersystemen of aan de productie van andere wapensystemen. Ook als u niet verwacht dat een land zich met zulke activiteiten bezighoudt. Landen die wapens willen produceren, zoeken deze kennis, vaardigheden en goederen in geïndustrialiseerde landen waar hoogwaardige technologie en goederen voorhanden zijn, zoals Nederland.

Dit is een risico voor zowel uw bedrijf als voor de nationale veiligheid. Het zal voor u lang niet altijd direct duidelijk zijn als het gaat om een poging tot verwerving voor dergelijke programma’s.

Kwaadwillende partijen gebruiken uiteenlopende tactieken om exportcontroles te omzeilen. Wees daarom alert op zaken zoals:

Het opvoeren van dekmantelbedrijven, agenten en andere valse eindgebruikers die soms alleen op papier bestaan, om de eindbestemming van goederen te maskeren
Het gebruik van tussenhandelaren waarbij een (op het eerste gezicht onverdachte) firma of tussenpersoon zich voordoet als bemiddelende instantie bij transacties van strategische goederen.
Het onjuist invullen van transportdocumenten of het verstrekken van valse eindgebruikersverklaringen aan de douane.
Het opgeven van een tussenstation als 'land van bestemming' om te verhullen dat de zending eigenlijk naar een land van zorg gaat.
Het aanschaffen van eenvoudige apparatuur waarvan de technische specificaties net onder de grens van de vergunningplicht vallen.

Wilt u meer lezen over deze tactieken? Kijk dan op de website van de AIVD.

Wanneer is iets een risicovolle transactie?

Voor het herkennen van risicovolle transacties kunt u onderstaande aandachtspunten als leidraad gebruiken:

De bestelling bevat strategische goederen.
De bestemming van de goederen is een land van zorg. Dat zijn landen die ervan worden verdacht dat zij in strijd met internationale verdragen werken aan het ontwikkelen van massavernietigingswapens en hun lanceerinstallaties, of hier al over beschikken.
De eindbestemming is onduidelijk.
De besteller heeft banden met het defensieapparaat van een land van zorg.
De contacten verlopen via een ongebruikelijk e-mailadres.
Het eindgebruik en/of de eindgebruiker zijn onduidelijk: referenties zijn niet eenduidig, de besteller geeft onvoldoende antwoord op technische of commerciële vragen, de aard van de opdrachtgever en/of eindgebruiker wijkt af van de aard van de bestelde goederen.
De bestelde hoeveelheid of specificatie wijkt af van wat gebruikelijk is.
De koper is bereid een hogere prijs te betalen dan de marktprijs.
De koper heeft ongewone wensen of voorwaarden voor de betaling, leverantie of nazorg, zoals geen installatie of service ter plaatse.

Voor goederen met tweeledig gebruik is het extra lastig om risico's te herkennen. Ga daarom na of de goederen en kennis die u gaat leveren, kunnen worden gebruikt voor ongewenste doeleinden. Ga ook na of uw afnemers zich transparant en marktconform opstellen. Wie is de echte (eind)afnemer en waarvoor gaat deze het bestelde gebruiken?

Wilt u maatregelen nemen om de risico's voor uw bedrijf te beperken? Kijk dan op de website van de AIVD.

Wie kunt u benaderen bij vragen?

Wordt u geconfronteerd met verdachte aanvragen of bestellingen? Neem dan contact op met de Unit Contraproliferatie van de AIVD en de MIVD. Bedrijven met een ABDO-autorisatie kunnen ook contact opnemen met het Bureau Industrieveiligheid van de MIVD.

Heeft u een vraag over de export van strategische goederen? Kijk dan naar de veelgestelde vragen op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Twijfelt u of de exportregels voor uw bedrijf gelden? Vraag dan een indelingsverzoek aan bij de Centrale Dienst voor In- en Uitvoer (CDIU). Het is mogelijk een proefaanvraag te doen. Zo kan de CDIU op tijd een indicatie geven van mogelijke bezwaren bij het toekennen van een vergunning.

Exporteert u goederen naar Rusland, Belarus of Oekraïne? Neem dan contact op met het Sanctieloket Rusland. U kunt op de EU Sanctions Map zien voor welke landen sancties gelden.

Heeft u een vraag over de export van algemene goederen naar het buitenland? Kijk voor meer informatie het Ondernemersplein of neem contact op met de Kamer van Koophandel.

Zie voor meer informatie ook de Veelgestelde vragen.