Personeelsbeleid

De schade bij verlies van kennis en informatie

Nederland is een van de meest ontwikkelde landen ter wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Dat maakt ons ook een doelwit voor staten die technologie en kennis willen stelen. Werknemers kunnen door andere staten worden beïnvloed of aangestuurd om bedrijfsinformatie te delen. In sommige landen is het bijvoorbeeld verplicht om mee te werken met de overheid en worden mensen bij terugkeer bevraagd over hier opgedane kennis. Dit kan veiligheidsrisico’s opleveren als die informatie wordt gebruikt voor ongewenste doeleinden, zoals het ontwikkelen van massavernietigingswapens.

Ook de diefstal van innovatieve kennis en technologie die in ons land zijn ontwikkeld en/of gefinancierd, kunnen tot veiligheidsrisico’s leiden omdat het ons verdienmodel of internationale concurrentiepositie verslechtert. Specifiek voor uw bedrijf kan diefstal of spionage ook direct schade toebrengen aan uw concurrentiepositie of bedrijfscontinuïteit. 

Als andere landen toegang hebben tot uw vertrouwelijke informatie, kan dit gevolgen hebben voor uw financiële positie. Als blauwdrukken of unieke apparatuur worden gestolen of gekopieerd, hoeft het spionerende land de (hoge) onderzoeks- en ontwikkelingskosten van uw product niet meer zelf te betalen. Het kan ertoe leiden dat uw bedrijf minder producten verkoopt omdat het de concurrentiestrijd met het buitenlandse bedrijf niet (meer) aankan.

Veiligheidscheck of integriteitscheck bij werving en selectie

Om de veiligheidsrisico’s te beperken, raden wij u aan om een veiligheidscheck en/of integriteitscheck uit te voeren bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers. Opleidingen en trainingen helpen om het veiligheidsbewustzijn onder uw personeel te vergroten. 

Veiligheidscheck bij werving en selectie

Bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers is het belangrijk dat uw HR-mensen veiligheidsbewust zijn. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor nieuwe medewerkers en kunnen problematische signalen in cv’s of netwerken van nieuw personeel opmerken, zoals: Heeft iemand in een land met een verhoogd risico gewerkt? Zitten er opmerkelijke gaten in iemands cv? Heeft de kandidaat opvallende nevenfuncties?

Afhankelijk van de aard van de risico’s kunt u voor bepaalde functies een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) eisen. Bij de aanvraag van een VOG worden specifieke functie-onderdelen getoetst die belangrijk zijn voor het werk dat de medewerker gaat uitvoeren. Hou er rekening mee dat er voor de afgifte van een VOG alleen wordt gekeken naar strafbare feiten binnen een bepaalde periode, de ‘terugkijktermijn’, en dat er alleen Nederlandse systemen worden geraadpleegd, soms aangevuld met gegevens uit andere EU-landen. Het zegt dus weinig over mensen die nog maar net of nog niet eens in Nederland of de EU zijn. Soms biedt een met de VOG vergelijkbare buitenlandse verklaring echter uitkomst.

Functies waarin iemand de nationale veiligheid zou kunnen schaden moeten als een vertrouwensfunctie worden aangewezen. Voor het vervullen van zo’n functie, bijvoorbeeld bij ABDO-bedrijven, is een verklaring van geen bezwaar (vgb) noodzakelijk. Een vgb wordt na een veiligheidsonderzoek afgegeven door de AIVD of MIVD.

Bij werving moet u ook een integriteitstest gebruiken. Deze meet of:

• Het gedrag van de kandidaat in lijn is met regels en algemeen geldende waarden, ook wanneer er druk wordt uitgeoefend of regels onduidelijk zijn;
• De kandidaat zich niet door oneigenlijke motieven laat leiden, maar door het algemeen belang. En dat zij/hij zich niet laat verleiden om regels niet of te ruim toe te passen;
• De kandidaat consistent is in zijn of haar gedrag, en daarvoor verantwoordelijkheid neemt.

U kunt geheimhoudingsbepalingen in de arbeidsovereenkomst opnemen die ook na uitdiensttreding van kracht blijven. Maar we raden ook aan om na beëindiging van het dienstverband mensen die met gevoelige kennis of technologie hebben gewerkt een vorm van nazorg te geven, bijvoorbeeld door met hen contact te houden. 

Opleiding en training

Zorg ervoor dat iedereen getraind is om veiligheidsrisico’s te herkennen en er correct op te reageren. Denk hierbij aan:

• De opname van relevante informatie en regelingen in het welkomstpakket, zoals een (verplichte) module of briefing over economische veiligheid voor medewerkers die met gevoelige kennis of technologie werken.
• Een opfriscursus.
• Een plek op het intranet waar medewerkers hun kennis en alertheid kunnen testen.

Wie kunt u benaderen?

Bent u op zoek naar informatie over het aannemen of detacheren van personeel uit Nederland, de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland, of naar informatie over het aannemen van kennismigranten van buiten de EU/EER? Kijk naar de veelgestelde vragen op het Ondernemersplein.

Bent u op zoek naar informatie over het openen van een kantoor in het buitenland of over het land waarin u een kantoor wilt openen? Kijk op het Ondernemersplein, de website van de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) of neem contact op met RVO.

Heeft u vragen over het aannemen van personeel uit Rusland, Belarus of Oekraïne? Kijk bij het Sanctieloket Rusland van RVO.

Wilt u een melding doen over (vermoedens van) spionage of ongewenste beïnvloeding? Neem contact op met de AIVD. Bedrijven met een ABDO-autorisatie kunnen ook contact opnemen met het Bureau Industrieveiligheid van de MIVD.

Zie voor meer informatie ook de Veelgestelde vragen.