Verstorende buitenlandse subsidies
Sinds enkele jaren zijn er signalen van concurrentieverstoring op de Europese interne markt. Deze verstoringen zijn een gevolg van activiteiten van bedrijven die stevig worden ondersteund door overheden buiten de EU. Investeringen van buiten de EU zijn welkom, mits zij bijdragen aan de ontwikkeling van de economie.
Bedrijven die met subsidies uit derde landen worden ondersteund, kunnen echter de concurrentie op de Europese interne markt verstoren. Zij bleven lange tijd ongecontroleerd. Tegelijkertijd was er wel staatssteun aan bedrijven door EU-lidstaten om zo de eigen concurrentiepositie te beschermen. Inmiddels is er een instrument dat deze lacune in de regelgeving van de Europese interne markt gaat dichten: de EU-verordening betreffende buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren.
EU-verordening buitenlandse subsidies die de interne markt verstoren
Verstorende buitenlandse subsidies kunnen het vestigingsklimaat binnen de EU-markt bedreigen doordat zij een gelijk en eerlijk speelveld verstoren. Dit kan de bedrijvigheid in bepaalde sectoren bedreigen, en daarmee ook de economische veiligheid. In het ergste geval wordt uw bedrijf weggevaagd door oneerlijke concurrentie.
Bedrijven die met steun uit derde landen ongebreideld zijn gegroeid, verstoren daarmee de interne EU-markt. Met de verordening is er nu een instrument om dit tegen te gaan. Het zorgt ervoor dat bedrijven van buiten de EU zich aan onze regels moeten houden en dat de Europese Commissie kan optreden als zij dat niet doen. In een weerbarstig geopolitiek speelveld is een sterke, autonome Europese economie van belang. De verordening draagt daaraan bij. Daarmee is het een extra instrument voor de bescherming van de economische veiligheid.
Onderzoek naar concurrentieverstoring door de Europese Commissie
De verordening heeft drie modules op basis waarvan de Europese Commissie (EC) een onderzoek kan starten.
| 1. Concentraties | 2. Aanbestedingen | 3. 'Ex-officio' | |
|---|---|---|---|
| Meldplicht | 1. Als de omzet van het over te nemen EU-bedrijf meer is dan 500 miljoen euro; EN 2. de (in)directe subsidie meer is dan 50 miljoen euro |
1. Als de geraamde contractwaarde meer is dan 250 miljoen euro; EN 2. de onderneming gedurende drie jaar vóór de inschrijving meer dan 4 miljoen euro aan (in)directe subsidies heeft ontvangen |
Geen meldingsplicht: de EC heeft de bevoegdheid om achteraf een onderzoek in te stellen naar een marktverstoring als gevolg van een subsidie, ook als deze niet boven de meldingsdrempels uitkomt. |
| Consequentie | Partijen mogen de transactie niet tot uitvoering brengen tot de EC een eventueel onderzoek heeft afgerond. | Gedurende een onderzoek door de EC mag een opdracht niet worden gegund, tenzij de winnaar geen onderwerp is in het onderzoek van de EC. | De Commissie kan maatregelen en boetes opleggen. Bij aanbestedingen kan de opdrachtverlening niet worden teruggedraaid. |
De EC heeft de bevoegdheid om toch om een melding te vragen van concentraties of aanbestedingen als die onder de drempelwaardes blijven. Dit kan als zij het vermoeden heeft dat er sprake is geweest van een financiële bijdrage in de drie jaar voorafgaand aan de concentratie of aanbesteding.
De EC kan vanaf 12 juli 2023 onderzoeken starten op basis van haar ‘ex-officio’-bevoegdheid. De meldplicht voor concentraties en aanbestedingen geldt vanaf 12 oktober 2023. Wanneer na onderzoek blijkt dat een subsidie de interne markt verstoort, kan de EC herstelmaatregelen, voorlopige maatregelen en toezeggingen opleggen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het verminderen van marktaandeel. De betrokken onderneming kan aanbieden om de verstoring te verhelpen door toezeggingen te doen. Het is daarbij aan de EC om te beoordelen of deze de verstoring volledig en effectief zouden verhelpen.
Wanneer een bedrijf niet tijdig of foutieve informatie aanlevert of niet meewerkt, kan de EC boetes en dwangsommen opleggen. Bij aanbestedingen kan de EC zelfs een maatregel opleggen waarbij een bedrijf van een aanbesteding wordt uitgesloten. De EC weegt de negatieve effecten van de subsidie af tegen de eventuele positieve effecten op de betreffende economische ontwikkeling op de EU interne markt, bijvoorbeeld op het gebied van innovatie of milieubescherming.
Maak melding van signalen van concurrentieverstoringen
Het is belangrijk om signalen van verstoringen van de concurrentie door te geven, of deze nu het gevolg zijn van een concentratie of een aanbesteding. Wilt u een melding maken? Bij een melding is het vooral belangrijk om zoveel mogelijk bewijs en informatie bij te voegen, zodat de EC op basis daarvan kan besluiten of er een onderzoek moet worden gestart.
Waar kunt u terecht?
Op de aan de Verordening gewijde website van de Commissie kunt u meer informatie over de Verordening en de toepassing ervan vinden. Er wordt nog gewerkt aan een nationaal meldpunt waar u met vragen en meldingen terecht kunt. Op dit moment kunt u voor eventuele vragen contact opnemen met het Ondernemersloket Economische Veiligheid en via info.buitenlandsesubsidies@minezk.nl.
Zie voor meer informatie ook de Veelgestelde vragen.