Wet Vifo

Wanneer is er sprake van een risico?

Of een fusie, overname of investering ook een veiligheidsrisico is, hangt erg af van de situatie. Wie is de investerende partij? In welke sector? Welk deel van het bedrijfsproces betreft het? En in welk land bevinden zich de werkelijke aandeelhouders?

We leggen hieronder 3 mogelijke risico’s uit:

1. Het verstoren van de continuïteit van de vitale infrastructuur. Processen zoals energievoorziening en telecom zijn zo essentieel voor onze samenleving, dat uitval of verstoring tot ernstige maatschappelijke ontwrichting leidt. Werkt uw bedrijf aan vitale processen? Als een kwaadwillende partij zeggenschap krijgt over uw onderneming, kan er een risico voor de nationale veiligheid ontstaan. 
2. Het weglekken van hoogwaardige kennis of technologie. Kennis en technologie kan via fusies, overnames of investeringen in handen komen van een kwaadwillende partij. Het gaat vaak om legitieme investeringen. Bijvoorbeeld: via een investering kan een buitenlandse partij zeggenschap krijgen in uw bedrijf dat hoogwaardige technologie voor militaire toepassingen ontwikkelt. Die technologie kan dan in verkeerde handen komen en tegen Nederlandse veiligheidsbelangen worden ingezet. Het risico bestaat ook dat uw exclusieve intellectueel eigendom verloren gaat en zowel uw bedrijf als de Nederlandse economie zo schade wordt toegebracht. Ook niet-militaire technologie zoals biotechnologie of halfgeleidertechnologie is bijvoorbeeld relevant. Het verdienvermogen en de kennispositie van Nederlandse bedrijven kunnen lijden onder het weglekken van deze informatie.
3. Ongewenste strategische afhankelijkheden. Ongewenste strategische afhankelijkheden zijn bijvoorbeeld situaties waarin Nederland door een ander land (politiek) onder druk kan worden gezet. Zo kan onze democratische rechtsorde of een vitaal proces in gevaar komen.

Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Vifo)

Om beter te kunnen omgaan met dergelijke veiligheidsrisico's, is op 1 juni 2023 de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Vifo) in werking getreden. Deze wet introduceert een veiligheidstoets voor investeringen, fusies en overnames die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid. De veiligheidstoets geldt voor vitale aanbieders, beheerders van bedrijfscampussen en ondernemingen die beschikken over sensitieve technologie. Onder de wet vallen de meeste vitale aanbieders die in private handen zijn en niet al aan een andere (wettelijk vastgelegde) investeringstoetsing onderhevig zijn, zoals vitale aanbieders van het bankwezen en het havengebied.  

De wet introduceert een veiligheidstoets voor investeringen in ondernemingen met sensitieve technologie. De reikwijdte van deze categorie wordt nader toegelicht in een algemene maatregel van bestuur. Zowel de investeerders als de ondernemingen zelf moeten wijzingen van zeggenschap melden bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI). Het BTI adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat of er een nationaal veiligheidsrisico ontstaat. Is dat zo, dan kan de minister voorwaarden verbinden aan de investering. In het uiterste geval kan zij de investering verbieden. 

Wilt u meer weten over deze wet? Kijk dan op de website van het BTI.

Waar u op moet letten bij fusies, overnames en investeringen

Wordt er in uw bedrijf geïnvesteerd? Of gaat u een fusie aan? Of wordt u overgenomen? Verdiep u dan altijd in de achtergrond van de buitenlandse partner. Wat is hun reputatie? Wie zijn bij het bedrijf betrokken? U hoeft hiervoor geen veiligheidsexpert te zijn. Met alertheid en open bronnen komt u al een heel eind. 

Het gaat erom scherp te letten op signalen dat er iets niet in de haak is. Voorbeelden van factoren waarop u kunt letten zijn:

• Is de partner verbonden aan een overheid? Denk bijvoorbeeld aan staatsgeleide bedrijven.
• Zijn er op de partner sancties van toepassing? 
• Heeft het bedrijf een aantoonbare reputatie in zijn domein? Als het onduidelijk is hoe de fusie, de investering of de overname bijdraagt aan de core business van de partner, is dit een reden tot alertheid.
• Staan er extreme geheimhoudingsbepalingen in de overeenkomsten?

Handleidingen

Het BTI heeft in december 2023 verschillende handleidingen gepubliceerd waarin op basis van haar ervaringen met casussen invulling wordt gegeven aan criteria van de Wet Vifo. Deze criteria zijn interne herstructuring, vermogensbestanddelen en 'actief zijn op' het gebied van een sensitieve technologie.

Bij vragen of advies - wie kunt u benaderen?

Bent u een vitale aanbieder, werkt uw bedrijf aan sensitieve technologie of beheert u een bedrijfscampus? En heeft u een vraag over een concrete fusie, overname of investering? Neem dan contact op met het Bureau Toetsing Investeringen. Heeft u meer een algemene vraag over een fusie, overname of investering? Neem dan contact op met het Ondernemersloket Economische Veiligheid.

Wilt u fuseren, een bedrijf verkopen of een bedrijf overnemen en heeft u advies nodig? Kijk dan op het Ondernemersplein of neem contact op met de Kamer van Koophandel.

Zie voor meer informatie ook de Veelgestelde vragen.

Als u een ABDO-bedrijf bent

ABDO-bedrijven die voldoen aan de Algemene Beveiligingseisen voor Defensieopdrachten, zijn verplicht om iedere voorgenomen wijziging in eigendom of aandeelhouderschap meteen schriftelijk te melden bij de MIVD.